3 stofwisselingstypes: benieuwd welk type u heeft? En hoe gaat u er het beste mee om?

Lichaamstypes en de stofwisseling volgens William Sheldon

De indeling in verschillende stofwisselingstypes die we hieronder omschrijven zijn een-op-een geïnspireerd door de morfologische classificatie van William Sheldon, de Amerikaanse arts die leefde in de eerste helft van de 20^e- eeuw. Zijn werk heeft veel navolging gekregen.

Sheldon ging ervan uit dat de biologische eigenschappen van een individu vanaf de geboorte zijn bepaald. Op basis daarvan heeft hij een indeling ontwikkeld. De naamgeving is ontleend aan de wereld van de embryologie. In grote lijnen onderscheidde Sheldon de volgende types (1):

• de ectomorfe types, die een verder ontwikkeld zenuwstelsel hebben (vanuit het embryonale ectoderm) en die dus fijner, slanker en langer zijn;
• de mesomorfe types, die een beter ontwikkeld spierstelsel en bloedvatenstelsel hebben (vanuit het embryonale mesoderm), en die dus een krachtiger en gespierder lichaam hebben.
• de endomorfe types, die een verder ontwikkeld spijsverteringsstelsel hebben (vanuit het embryonale endoderm) en die wat een wat zachter, corpulenter lichaam hebben met weinig spierontwikkeling.

Maar William Sheldon ging nog een stapje verder: volgens hem had elk lichaamstype, ook wel somatotype genoemd, eveneens specifieke gedragskenmerken. Sheldon zag het zo:

• ectomorfe types zouden nerveus zijn, over een goed uithoudingsvermogen beschikken, introvert zijn, gevoelig voor kunst zijn, etc.;
• mesoforme types zouden moedig, energiek en actief zijn en autoritaire, dynamische of zelfs agressieve trekken hebben;
• endomorfe types zouden toleranter en extraverter zijn, meestal goedgehumeurd en op zoek naar luxe en comfort.

Wie dit leest denkt misschien direct aan de ayurvedische theorie van de 3 dosha's: vata (zou overeenkomen met het ectomorfe type), pitta (zou lijken op het mesomorfe type) en kapha (heeft veel weg van het endomorfe type), zie ons blog over de 3 dosha's.

Stofwisseling: pas op met determinisme!

De theorie van William Sheldon wordt tegenwoordig door de meeste mensen verworpen. Zo is iedereen het er vandaag de dag over eens dat het gedragsaspect en de psychologisering van Sheldon absurd is. Er is niemand meer die zich hierop baseert (2-3);

Maar er zijn wel recente onderzoeken waarin is aangetoond dat een individu zich tijdens zijn leven voortdurend beweegt tussen de verschillende lichaamstypes als we kijken naar de spiermassa, de vetmassa, het stressniveau, etc. (4)

Het is dan ook goed om in gedachten te houden dat er geen sprake is van determinisme en dat er wel degelijk manieren zijn om de stofwisseling te optimaliseren, de spiermassa te bevorderen, de vetmassa te verminderen, het gewicht te stabiliseren en de stress beter te beheersen.

Deze methodes zijn allemaal gebaseerd op sportbeoefening, voeding, meditatie of psychologische ondersteuning en op specifieke voedingssupplementen.

De ectomorfe stofwisseling

Volgens de indeling van Sheldon is iemand met een ectomorf lichaamstype een fijngebouwde, slanke en weinig gespierde persoon.

Natuurlijk is het zo dat de theorie van Sheldon is achterhaald, maar de omschrijving die hij gaf van de verschillende types is op veel mensen wel degelijk toepasbaar.

De problemen ontstaan veelal wanneer men de ectomorfe bouw heeft, plus een stofwisseling die daarbij hoort. Wat men ook doet om aan te komen of spierweefsel op te bouwen, het lukt eenvoudigweg niet.

Dit kan verschillende dingen betekenen:

• men gebruikt niet de juiste voeding; om aan te komen en spierweefsel op te bouwen dient men over een overschot aan calorieën te kunnen beschikken. Dat houdt dus in dat men voldoende calorieën dient in te nemen. Het is ook mogelijk dat het spijsverteringssysteem de voedingsstoffen niet goed opneemt. In dat geval is het een goed idee om een nauwkeurige berekening van de basisstofwisseling en de calorie-inname te maken en daarnaast een priobioticaformule te gebruiken, zoals Probio Forte, want daarmee draagt men zorg voor de vertering;
• de sportsessies en krachttrainingen zijn niet voldoende intensief; om spiermassa op te bouwen dient men spierbeschadigingen te veroorzaken waarna de spieropbouw gestimuleerd wordt. Om de aanmaak van ATP te stimuleren (de energie die de spieren tijdens de inspanning gebruiken) nemen nogal wat fitnessbeoefenaars vertakte ketenaminozuren, zoals BCAA’s) en creatine (bijvoorbeeld in de formule 3-Creatine die drie creatinevormen bij elkaar brengt) (5);
• slaapproblemen en stressmanagement: door slaapproblemen en stress wordt de aanmaak van cortisol in het lichaam op gang gebracht, een hormoon dat ook wel het 'stresshormoon' wordt genoemd. Dit hormoon bevordert de spierafbraak. Om deze problemen tegen te gaan, kunt u een beroep doen op natuurlijke remedies, zoals Adrenal Support, een krachtige combinatie die het lichaam weerbaar houdt tegen stress en Advanced Sleep Formula, een formule die rijk is aan melatonine en valeriaan die ons helpt beter te slapen (6).

Opgelet: doet u aan krachttraining, dan zult u spiermassa opbouwen en uw stofwisseling stimuleren. Dat betekent dat u de calorie-inname dient te verhogen om te blijven groeien en spiermassa te kweken.

De mesomorfe stofwisseling

Net als in de indeling van Sheldon zijn ook in het echte leven de mensen met een mesomorf lichaamstype de 'mazzelaars' in dit verhaal. Ze beschikken over een evenwichtige lichaamsbouw en een aangename stofwisseling, waardoor ze nooit extra op hoeven te letten en toch niet aankomen.

Voor de mesomorfe types is het dan ook vooral belangrijk om stabiel te worden en te blijven en niet richting een endomorfe constitutie op te schuiven (of naar een ectomorfe, maar dat komt zelden voor).

Het mesomorfe heeft hiervoor drie mogelijke oplossingen:

• regelmatig fysiek actief zijn met een gemiddelde intensiteit om zo de stofwisseling te blijven stimuleren en de spiermassa op peil te houden, met name om te strijden tegen de leeftijdsgerelateerde sarcopenie (een natuurlijk verlies van spiermassa met het ouder worden) (7);
• het immuunsysteem goed verzorgen en het lichaam helpen in de strijd tegen oxidatieve stress zodat het lichaam gezond en in balans blijft. Hierbij kunnen krachtige combinatieformules ingezet worden, zoals InflaRelief, dat 12 natuurlijke stoffen bevat (extract van hopkegels, brandnetel, kattenklauw , tulsi, bromelaïne, gember, quercetine, kurkuma, rutine, rozemarijn, 5-Loxin® en Bioperine®);
• sommige mensen vinden het prettig om hun potentiële overdaad aan energie te kanaliseren middels ontspanningssessies waarbij ze de 'legale vorm van cannabis' gebruiken (bijvoorbeeld met het supplement CBD Oil) (8).

De endomorfe stofwisseling

Ten slotte hebben we nog de endomorfe types, die gemakkelijk aankomen en over weinig kracht en energie beschikken. Bij deze types is er vaak een kloof tussen hun stofwisseling en hun energie-inname. Ze gaan dan ook snel richting obesitas.

Sinds de jaren 1990 bestuderen onderzoekers wat de impact is van een specifiek hormoon genaamd leptine op de mechanismen van obesitas (9).

In grote lijnen komt het er op neer dat cellen die te veel vet bevatten het hormoon leptine produceren. Daarmee geven ze een signaal aan het brein om de opslag van vetten en de inname ervan via voedsel te stoppen.

En hoewel voeding ontegenzeggelijk oorzaak nummer een is van obesitas, lijkt het er ook op dat voeding die rijk is aan suiker en vet op termijn een soort ongevoeligheid veroorzaakt bij de receptoren van leptine. Vanaf dat moment wordt het erg moeilijk om van de obesitas af te komen.

Dit betekent dat iemand met een endomorfe stofwisseling de volgende methodes tot zijn beschikking heeft om dit te compenseren:

• regelmatig sporten, en dat is een absolute must (minimaal twee tot drie keer per week). Bouw de intensiteit geleidelijk aan op (begin heel rustig aan, voer het iets op en ga pas intensief sporten als het lichaam eraan gewend is. Zo voorkomt u beschadigingen aan spieren en gewrichten. Hiermee kan men de stofwisseling verhogen en de spiergroei bevorderen, iets wat de stofwisseling nog verder verhoogt. Anders gezegd: men moet uit de vicieuze cirkel zien te komen en de weg omhoog weer vinden. Dat is moeilijk, maar wel noodzakelijk;
• de voeding aanpassen. We hebben het hier niet over een dieet, maar over jezelf een plezier doen op een andere manier. Stop geleidelijk aan met het gebruik van zoetigheden, luxebroodjes, fijne vleeswaren en anderen schadelijke voedingsmiddelen met een hoog caloriegehalte. Neem langzaam maar zeker een voedingspatroon aan met een lage glycemische index, waardoor u snel een verzadigd gevoel krijgt en dat rijk is aan vitamines en antioxidanten. Men kan de voedselinname verdelen over meerdere porties per dag om snacken tussendoor tegen te gaan, maar in dat geval dient men tussendoor met name fruit (de hele vrucht) te eten of noten (maar niet te veel: noten zin namelijk erg calorierijk);
• verrijk de voeding met voedingssupplementen die speciaal ontwikkeld zijn om het lichaam te helpen de stofwisseling te verbeteren. Krachtige combinaties zoals Advanced Fat Burner dat met name Coleus forskohlii bevat, dat bekend staat om de ondersteuning van de gewichtsbeheersing en de bevordering van de vetvertering, natuurlijke remedies zoals Gymnema sylvestre (een ayurvedische plant die men gebruikt om het metabolisme van suikers te normaliseren en die bijdraagt aan de gewichtsbeheersing) of Ginseng 30% (de topper uit de Chinese geneeskunst die de vitaliteit een boost geeft en het immuunsysteem helpt ondersteunen). Al deze producten zijn goede bondgenoten voor mensen met een endomorf lichaamstype (10-11).