Op voorraad
Osteoporose is een natuurlijk proces dat meestal gerelateerd is aan veroudering. Het kenmerkt zich door een afname van de botmassa en een verminderde botdichtheid. Hierdoor worden de botten poreus en breken ze sneller bij een onschuldige val. Omdat we meestal niets merken van osteoporose totdat we een bot breken, wordt het ook wel de 'stille epidemie' genoemd. Hoe ontstaat dat botverlies?
De botten van de mens worden het hele leven lang gevormd met behulp van twee processen:
Dit tweeledige proces zorgt ervoor dat de mens altijd is 'afgesteld' op zijn omgeving. Beschadigde botten worden op deze manier snel hersteld en het lichaam kan sterkere botten maken wanneer de veranderde omstandigheden daar om vragen (bijvoorbeeld bij een toename van de fysieke activiteit). Deze twee belangrijke processen dienen uiteraard wel goed in balans te zijn. Wanneer de fase van resorptie de overhand krijgt, dan worden de 'gaten' niet gedicht en worden de botten gevaarlijk broos. En dit is precies wat er gebeurt tijdens het proces van osteoporose.
De herstructurering van de botten wordt beïnvloed door verschillende factoren (1):
Vitamine D is eigenlijk niet echt een vitamine: het is meer een hormoon. Het speelt veel verschillende rollen in het lichaam, maar wat over het algemeen het meest onthouden wordt, is de invloed van vitamine D op de absorptie van calcium in de darm, de fixatie van de vitamine in de botten, de functie van vitamine D voor de spieren, het effect voor de cognitieve functies, de invloed op het immuunsysteem en de ondersteuning bij de vernieuwing van tal van lichaamsweefsels.
De effecten van een tekort kunnen een paar jaar onopgemerkt blijven, maar op de langere termijn zijn de gevolgen catastrofaal: verzwakking van de botten (osteomalacie), osteoporose, pijn in de botten, spierzwakte, gewrichtspijn (met name in de polsen, enkels en schouders), migraine, verhoogde kans op depressies, slapeloosheid, haarverlies (10)...
Omgekeerd zorgt een optimaal vitamine D-gehalte voor vele gezondheidsvoordelen:
Bone Health bevat een mix van vier plantenextracten die in de traditionele geneeskunst gebruikt worden om botverlies tegen te gaan.
Deze natuurlijke behandeling wordt in China voorgeschreven bij de behandeling van osteoporose (2-3). Volgens de Chinese geneeskunst optimaliseert Eucommia umoides (in Azië ook wel Du-Zhong genoemd) de gezondheid van de nieren en voedt het de botmassa.
De moderne wetenschap heeft de osteoporosebestrijdende eigenschappen van Eucommia umoides reeds aangetoond, en men heeft een andere kijk gekregen op het geavanceerde werkingsmechanisme. Verschillende studies hebben aangetoond dat de niet-steroïde lignanen in de vorm van polyfenolen (4) in deze plant op dezelfde manier werken als oestrogeen. Deze 'plantaardige oestrogenen' verbinden zich namelijk op dezelfde manier als oestrogeen met de ' α -receptoren van oestrogeen' (5-7-), wat ervoor zorgt dat de activiteit gestimuleerd wordt van verscheidene genen die een beslissende rol spelen bij de werking van osteoblasten (8).
Ditzelfde mechanisme verklaart het vermogen van de stof om de fase van nieuwe botvorming door osteoblasten te stimuleren (9). Het verklaart ook dat het zorgt voor een grotere minerale botdichtheid zonder enig vorm van bijwerking (10).
We kennen Astragalus goed vanuit de traditionele geneeskunst vanwege de adaptogene eigenschappen. De plant heeft echter nog veel meer te bieden. Omdat Astragalus een hoog gehalte aan flavonoïden bevat (en dan met name isoflavonen (11)), wordt het al eeuwenlang gebruikt om osteoporose tegen te gaan (12).
Onderzoekers hebben aangetoond dat astragalus op manieren bijdraagt aan de herstructurering van het bot (13-14):
Onderzoekers denken dat de isoflavonen in astragalus ook inwerken op de receptoren van oestrogeen. Ze zorgen er trouwens net als oestrogeen voor dat de absorptie van calcium wordt gestimuleerd, hetgeen essentieel is voor de aanvoer van nieuwe mineralen naar het botweefsel.
Cuscuta chinensis is een parasitaire plant die in de traditionele geneeskunst al eeuwen wordt gebruikt als middel om de botfunctie te ondersteunen. Het wordt ook wel Chinese dodder en Tu-Si-Zi genoemd. Het werkingsmechanisme lijkt op dat van astragalus:Cuscuta chinensis bevat eveneens tal van flavonoïden (18), waarvan kaempferol, quercetine, hyperoside, astragaline en lignanen het actiefst zijn (19).
Onderzoek toont aan dat de plant de differentiatie en de proliferatie van osteoblasten stimuleert en tegelijkertijd de werking van osteoclasten remt (20-21).
Rehmannia glutinosa is een eetbare plant die ook wel 'Dihuang' wordt genoemd en die in de traditionele geneeskunst al meer dan 3000 jaar wordt gebruikt. Uit recent onderzoek is gebleken dat de plant tal van biologisch actieve werkstoffen bevat, waaronder flavonoïden en monoterpenoïdes (22). Van de monoterpenoïdes lijkt vooral catapol zeer effectief te zijn (23) als het gaat om de ondersteuning van de botfunctie, maar het exacte werkingsmechanisme is nog niet duidelijk.
Er wordt nog altijd gediscussieerd over de minimale hoeveelheid vitamine D die in het bloed zou moeten zitten om deze gunstige effecten te behalen.Recente aanwijzingen lijken te suggereren dat een gehalte boven de 50 nmol/L, of zelfs boven de 75 nmol per liter optimaal zou zijn voor de algehele gezondheid. Omgekeerd worden waarden onder de 30 nmol/L in verband gebracht met schadelijke effecten voor de gezondheid.
Om een concentratie in het bloed te verkrijgen van meer dan 75 nmol/L, dient men toch vaak gebruik te maken van een dagelijks supplement met een dosering van minimaal 2.000 IE per dag. Zo is aangetoond dat een dagelijkse supplementinname van 3.000 IE gedurende 8 weken zorgde voor een concentratie van 75 nmol/L aan 25(OH)D (19-20).
In 2010 hebben 40 internationale wetenschappers een oproep gedaan om artsen te wijzen op het belang van voldoende vitamine D in het kader van de preventie van osteoporose en hart- en vaatziekten. De wetenschappers raadden de gehele westerse bevolking (woonachtig in de gematigde gebieden) aan een supplement in te nemen met een dosering van 1000 tot 2000 IE, met name van oktober tot maart.
Er zijn niet veel voedingsmiddelen die rijk zijn aan vitamine D. Vitamine D zit vooral in dierlijke vetten, met name in vette vis, en in bepaalde kunstmatig verrijkte producten, zoals melkproducten, bepaalde plantaardige oliën en plantaardige drankjes.
Volgens de Franse studie SUVIMAX zou de gemiddelde hoeveelheid vitamine D die we via de voeding binnenkrijgen op ongeveer 136 IE per dag liggen. De concentraties die in het bloed circuleren, zijn dan ook voornamelijk afkomstig van de lichaamseigen aanmaak van vitamine D op basis van UV-B-stralen.