De 5 beste voedingssupplementen tegen stress

Stress: wat is het eigenlijk precies?

We kunnen stress definiëren als het geheel van fysieke en psychologische reacties die ontstaan wanneer we in een situatie terecht komen die we - terecht of onterecht- als bedreigend ervaren. We moeten het zien als een gepaste, instinctieve reactie waardoor ons lichaam ons in staat stelt de confrontatie aan te gaan met de 'agressor' (1).

In de prehistorie waren deze reacties buitengewoon nuttig. Ze maakten simpelweg deel uit van onze overlevingsstrategie: ze zorgden er bijvoorbeeld voor dat de grotbewoner snel de benen kon nemen als er een mammoet aankwam. Hoewel we niet meer bang hoeven te zijn voor een mammoet, beschikken we nog steeds over deze verdedigingsreflex, die plotseling en zonder waarschuwingssignalen opkomt.

We onderscheiden verschillende vormen van stress. We kennen acute stress, die opkomt wanneer we geconfronteerd worden met een onverwachte of spannende gebeurtenis (examen, spreken in het openbaar...). Deze vorm van stress uit zich door een piek in de adrenalineafgifte, die onder andere zorgt voor een verhoogde hartslag, een hogere bloeddruk en een verhoogde waakzaamheid. Is de gevreesde horde eenmaal genomen, dan is de stress meestal ook weer voorbij (2).

Maar dit mechanisme kan ook op hol slaan door blootstelling aan steeds terugkerende of langdurige stressvolle situaties (overbelasting, familieproblemen, ernstige of langdurige pijnklachten...). We spreken dan over chronische stress. Het beroemde stresshormoon cortisol neemt het over van adrenaline. Er is hierbij sprake van een sluipend klachtenpatroon dat niettemin een flinke weerslag heeft op ons lijf en die onze kwaliteit van leven sterk beïnvloedt: we krijgen last van hoofdpijn, chronische vermoeidheid, spierpijn, slaapproblemen, een verzwakt immuunsysteem en een verminderde geestelijke weerstand (3-4).

Ashwagandha, de ontspannende adaptogeen uit de Indiase geneeskunst

De ashwagandha (Withamnia somnifera) wordt al meer dan 3.000 jaar gebruikt inde ayurvedische geneeskunst. In het Sanskriet betekent de naam letterlijk 'zo sterk als een paard'. Het wordt vaak omschreven als de 'Indiase ginseng' en heeft een rasayana-profiel ; het wordt gezien als een versterkend tonicum dat de vitaliteit vergroot en de levensduur verlengt. Het bevat meer dan 140 specifieke bestanddelen die zich voornamelijk bevinden in de wortel, waaronder de zogenaamde withanolides en hun derivaten (5).

Ashwagandha beschikt over krachtige adaptogene eigenschappen. Het vergroot de fysieke en mentale weerstand bij de verschillende vormen van stress. Het draagt daadwerkelijk bij aan een goede mentale gezondheid, aan ontspanning en aan het behouden van een goede nachtrust (6).

Het werkingsmechanisme van ashwagandha lijkt nogal complex te zijn. In verschillende onderzoeken heeft men aangetoond dat de stoffen uit de plant inspelen op de communicatie tussen de hypothalamus, de hypofyse en de bijnieren, op de interactie tussen het sympathisch systeem en bijnieren, evenals op de GABA-serotonineroutes. Al deze elementen zijn betrokken bij het in stand houden van het emotionele evenwicht (7). Het zou eveneens van invloed zijn op de onderliggende ontstekingsmechanismen en op de bij stress aangemaakte vrije radicalen.

Wilt u beginnen met een supplementinname van ashwagandha, kies dan voor een supplement dat vrij is van withaferine A een cycotoxische withanolide (denk bijvoorbeeld aan Super Ashwagandha, geproduceerd op basis van het gepatenteerde extract KSM-66®, het sterkst ondersteund door klinisch onderzoek) (8).

Wie anti-stress zegt, zegt passiebloem

De passiebloem (Passiflora incarnata) is een vezelige klimplant, een vaste plant die oorspronkelijk uit Centraal-Amerika komt. Aan alle bovengrondse delen (bloemen, vruchten en bladeren) dicht men medicinale eigenschappen toe. Deze zijn te danken aan een unieke combinatie van werkstoffen: flavonoïden, flavonoïde glycosiden, alkaloïden en fenolhoudende bestanddelen.

Deze natuurlijke rustgever van de Algonkin zorgt voor een kalm gevoel en vermindert psychomotorische onrust (9). Er zijn verschillende studies die de effecten van de plant bij spanning vergelijken met de conventionele middelen die ingezet worden om stress te verminderen (10).

Het verbetert eveneens de stressbestendigheid en draagt bij aan een herstellende nachtrust (in periodes van stress raakt de nachtrust vaak ontregeld) (11). Sommige supplementen vergroten het werkingsgebied van deze plant nog verder dankzij een combinatie met andere stressbestrijdende plantaardige extracten (zoals de met magnesium en vitamine B1 verrijkte natuurlijke formule Stress Relief Formula, een combinatie van passiebloem met 6 plantaardige extracten, waaronder schisandra en magnolia, waarbij de magnesium en vitamine B1 een normale werking van het zenuwstelsel ondersteunen) (12-13).

GABA als rem op het zenuwstelsel, ideaal bij stress

Heeft u al eens gehoord van gamma-aminoboterzuur? GABA, zoals we het meestal noemen, is een van de belangrijkste neurotransmitters van het centrale zenuwstelsel. Het is betrokken bij ons zicht, bij de slaap en de motoriek en het staat bekend om zijn rol als remstof voor de breinactiviteit(14). Dankzij deze natuurlijke 'trap op de rem' wordt een constante overprikkeling van de neuronen voorkomen.

Overigens wordt in een onderzoek onderstreept dat onze amygdala (de klier in de hersenen die onze emotionele respons dirigeert bij een stressopwekkende stimulus) afhankelijk is van een netwerk aan GABA-achtige interneuronen. Omgekeerd zou stress zelf weer zorgen voor een verstoring van de remmende structuren, waardoor er een ware vicieuze cirkel ontstaat (15).

Ons lichaam kan GABA aanmaken op basis van glutaminezuur, dat in bepaalde plantaardige voedingsmiddelen voorkomt, zoals gefermenteerde melkproducten, oliehoudende vruchten, peulvruchten, eieren, vis en vlees (16). Het is ook mogelijk om rechtstreeks extra GABA in te nemen middels voedingssupplementen (zoals met PharmaGABA®, geproduceerd op basis van de melkzuurbacterie Lactobacillus hilgardii en veilig bevonden door een expertpanel van de Amerikaanse Food and Drug Administration) (17).

Krachtige stressbestrijder in de vorm van een voedingssupplement: magnolia.

Het is al meer dan 2.000 jaar het pronkstuk van de traditionele Chinese geneeskunst, en later ook van de Japanse kampo-geneeskunst: de magnolia (Magnolia officinalis). De schors van magnolia wordt gebruikt om de stroming van de 'Qi' te verbeteren, oftewel de vitale energie. Deze stagnatie van de Qi staat het fysieke en emotionele welzijn in de weg. De plant dankt de bijzondere eigenschappen aan het hoge gehalte aan honokiol en magnolol, twee stoffen die een rol spelen bij het fenomeen van de spierontspanning (18).

Een goede supplementinname zou dus voldoende van beide werkstoffen moeten bevatten ( Magnolia Bark Extract is gegarandeerd vrij van synthetische vulstoffen en is genormaliseerd op 90% honokiol en magnolol).

In verschillende onderzoeken is men inmiddels op zoek gegaan naar de mogelijke effecten van een gecombineerde supplementinname van de schors van magnolia met Phellodendron (een echte powercombi die we terugvinden in het gepatenteerde complex Relora®). De onderzoekers evalueren de invloed hiervan op het cortisolgehalte in het speeksel. Een verhoogd cortisolgehalte in het speeksel toont namelijk aan dat men kwetsbaarder is voor stress (19). Men heeft significante resultaten vastgesteld voor wat betreft de mate waarin men angst, woede en vermoeidheid beleefde.

Tulsi, heilige plant van de ontspanning en vitaliteit

Als neefje van de gewone basilicum heeft tulsi (Ocimum sanctum) niet de minste bijnamen gekregen: 'heilige basilicum', of de 'koningin der planten', of wat te denken van 'levenselixer'? Al deze loftuitingen zijn volkomen terecht, want deze eeuwenoude plant uit de Indiase apothekersboeken wordt al meer dan 3.000 jaar gebruikt voor de verlichting van allerlei pijnklachten. De lange lijst van bestanddelen getuigt van de veelzijdigheid van de plant: eugenol, ursolzuur, bèta-caryofylleen, linalol, 1,8-cineol... (20).

Deze vermaarde adaptogeen helpt bij het optimaal houden van de fysieke en mentale gezondheid. Het ondersteunt het lichaam bij fysieke en mentale stress, ondersteunt de vitaliteit en bevordert de gezondheid van het hart (met name doordat het inwerkt op het vetprofiel en de wanden van de slagaderen) (21-22). Het heeft een antioxidatieve werking die onze cellen ook nog eens beschermt tegen verschillende vormen van schade door stress.

Heilige basilicum draagt ook bij aan het behoud van een gezond immuunsysteem, dat zoals we weten door chronische stress verzwakt kan raken. Onderzoeken hebben aangetoond dat proefpersonen die tulsi gebruikten ten opzichte van de placebogroep een toename lieten zien van de Natural Killer cells- en de T-helper cells (23).

Tulsi wordt in stressbestrijdende voedingssupplementen vaak gecombineerd met andere medicinale planten en vermaarde adaptogene bestanddelen (zoals maca, Siberische ginseng en rhodiola, die samen met tulsi een onverwoestbaar kwartet vormen in Adrenal Support) (24-26).