Hedgehog hyne voedingssupplement bestudeerd in neuroprotectie

Hericium erinaceus, beter bekend onder de naam Lion’s Mane Mushroom, is een eetbare paddenstoel die al eeuwenlang gebruikt wordt in de Chinese traditionele geneeskunst. De paddenstoel bevat tal van bijzondere bestanddelen, zoals β-glucanen, oftewel de polysachariden die in verband worden gebracht met de verlaging van het cholesterolgehalte in het bloed. Maar de zwam is vooral rijk aan hericenon, een stof die de werking van de neuronen onderhoudt.

Hericium erinaceus, de paddenstoel die het zenuwstelsel beschermt

In China, waar de paddenstoel oorspronkelijk vandaan komt, noemt men hem "hóu tóu gū" en in Japan "yamabushitake". Het is een nogal atypische steeltjeszwam met een vorm die wel iets wegheeft van een witte pruik (vandaar de Nederlandse naam 'Pruikzwam'). Het gebruik in de Chinese geneeskunst gaat terug tot aan de Han-dynastie, oftewel tot 200 jaar voor Christus. In die tijd werd de zwam al gezien als een voedingsmiddel met uitzonderlijke medicinale eigenschappen.

Dankzij de toegenomen belangstelling voor traditionele geneeswijzen heeft men de afgelopen decennia verschillende wetenschappelijke onderzoeken uitgevoerd naar de paddenstoel. De onderzoeken bevestigden het traditionele gebruik en wierpen nieuw licht op de opmerkelijke fysiologische eigenschappen, namelijk:de bescherming, optimalisatie en reparatie van het zenuwstelsel.

De neurotrofische en noötropische effecten van Lion’s Mane

De meest veelbelovende eigenschap van de H. erinaceus is toch wel zijn ondersteunende werking voor de werking van de neuronen. Onderzoek heeft aangetoond dat extracten van de Hericium erinaceus in staat zijn de aanmaak van NGF's (Nerve Growth Factor) te vergroten (6). Dit zijn peptides waarvan men weet dat hun rol essentieel is voor de overleving en de ontwikkeling van neuronen (7-9), met name de neuronen in de hippocampus (de belangrijke schakel in onze hersenen voor het geheugen). Dit effect wordt toegeschreven aan de hericenonen. de fenolhoudende bestanddelen waarvan Lion’s Mane een gegarandeerd gehalte bevat.

De 'Nerve Growth Factor' is een proteïne die de ontwikkeling, groei en levensduur van de centrale en perifere neuronen onderhoudt. Deze stof is betrokken bij tal van mechanismen:

• het vermogen van neuronen om zich met elkaar te verbinden en synapsen te vormen;
• het in stand houden van de hoeveelheid neuronen met het ouder worden;
• de groei van axonen (een essentiële stap voor de vorming van neuronennetwerken, waardoor in hoge mate de uiteindelijke omvang van de neuronen bepaald wordt);
• het ondersteunen van een optimale werking van de mitochondriën (de 'fabriekjes' in de cellen die zorgen voor de omzetting van energie) in de neuronen (34-35);
• het bevorderen van het herstel van axonen of het ontwikkelen van nieuwe axonen na een trauma (herstel van beschadigd zenuwweefsel);
• het stimuleren van de specifieke activiteit van enzymen die betrokken zijn bij de aanmaak van catecholamines, evenals van de stof P in de sensorische neuronen.
• de verbetering van de myelinevorming van de zenuwvezels (30-32).

NGF's zijn peptides die worden aangemaakt door een groot aantal cellen, waaronder de cellen van het immuunsysteem. Door ouderdom of ziekte kan deze aanmaak echter afnemen. Helaas is het niet mogelijk om NGF's preventief of als behandeling in te zetten, want de stof kan niet door de bloed-hersenbarrière dringen. Het lichaam is dan ook afhankelijk van natuurlijke bestanddelen met een laag moleculair gewicht, die wel door de bloed-hersenbarrière kunnen dringen en die de aanmaak van NGF in het lichaam bevorderen. Dankzij de natuurlijke rijkdom aan hericenonen, is dat precies wat Lion’s Mane ons lichaam kan bieden.

Er zijn tal van studies waarin de effecten zijn aangetoond van de H. erinaceus op de cognitieve vermogens van mensen met cognitieve klachten (33), dementie, cognitieve stoornissen en geheugenproblemen (10). Het lijkt dan vooral te werken als noötropicum en de inname van het supplement lijkt noodzakelijk te zijn om het effect te behouden.

Andere eigenschappen van Lion’s Mane

1) Beschermende werking voor het hart.Zoals de traditionele Chinese geneeskunst ons al liet zien, heeft de H. erinaceuseigenschappen die gunstig zijn voor hart- en bloedvaten. Het lipidenverlagende effect is te verklaren door de werking van de polymeren in de paddenstoel. Wanneer deze natuurlijke bestanddelen oraal worden ingenomen, zijn ze in staat het LDL-gehalte en het triglyceridengehalte in het bloed te verlagen en het HDL-gehalte te verhogen. Men denkt dat dezelfde polymeren eveneens een rol spelen bij de modulering van de expressie van een gen dat betrokken is bij de stofwisseling van lipiden (5).

2) Antioxidatieve effecten. Oxidatieve stress speelt een rol bij tal van aandoeningen, zoals kanker, hart- en vaataandoeningen en neurodegeneratieve ziekten (12). Omdat deze aandoeningen veelal het resultaat zijn van een onbalans tussen het gehalte aan oxidatieve- en antioxidatieve stoffen, geeft men het advies zoveel mogelijk voeding te eten die rijk is aan antioxidanten of supplementen in te nemen en te proberen dit verschijnsel om te keren. Zo wordt het lichaam beschermd tegen onherstelbare schade. Het extract van Hericium erinaceus is een supplement dat hieraan kan bijdragen, dankzij het krachtige vermogen om vrije radicalen te neutraliseren en de peroxidatie van membranen te voorkomen (13), een verschijnsel dat een rol speelt bij de veroudering. Het extract heeft deze effecten te danken aan de fenolhoudende bestanddelen (14) en aan de polysachariden (15).

3) Een weldaad voor de maag. Een paar jaar geleden is aangetoond in een studie dat Hericium erinaceus maagklachten kan verzachten (16). Deze werking lijkt te danken te zijn aan de saponinen in de paddenstoel.

Het grote voordeel van dubbele extractie

Om een extract van een paddenstoel te krijgen, gebruikt men meestal vloeibare oplosmiddelen, zoals water. Dit werkt een beetje zoals het maken van een groentesoep, waarbij het warme water de chemische bestanddelen van vaste producten extraheert. Wanneer we een Hericium erinaceus gedurende enige tijd in warm water leggen, dan worden alle stoffen aan de paddenstoel onttrokken die oplosbaar zijn in water, waaronder de hierboven genoemde kostbare β-glucanen. Vervolgens wordt de vloeistof ingedampt, waarna een poeder verkregen wordt met een hoge concentratie aan werkstoffen.

Voor het overgrote deel van de extracten van Hericium erinaceus stopt hier het fabricageproces. De Hericium erinaceus bevat echter ook bestanddelen die niet in water oplossen, zoals de hericenonen. Om deze stoffen te verkrijgen, dient men een tweede extractieprocedure op basis van alcohol uit te voeren. Deze stap is uiterst belangrijk, want de weldadige werking van het extract voor de neuronen (het bevorderen van de Nerve Growth Factor) is juist afhankelijk van de hericenonen. Lion’s Mane is een van de zeldzame supplementen die deze dubbele extractie heeft ondergaan. Het bevat dan ook een gegarandeerd gehalte aan polysachariden (verkregen door extractie met water) èn aan hericenonen (verkregen door extractie met alcohol).