Zimowe schorzenia: czy przeziębienie naprawdę można „złapać”?

„Zaziębienie”: koniec ze stereotypami

Doświadczył go każdy z nas: przebywanie na dworze w chłodne zimowe dni to nic przyjemnego... Ciało zaczyna drżeć (mięśnie automatycznie się kurczą, by wygenerować ciepło), z nosa cieknie (wytwarzamy więcej śluzu, by chronić błonę śluzową nosa przed zimnem)...

Ale pomimo tej naturalnej reakcji organizmu na spadek temperatury przeziębienie nie jest skutkiem samej ekspozycji na zimno! Aby mogła rozwinąć się zimowa infekcja, musiało dojść do kontaktu z... wirusem (lub innym czynnikiem chorobotwórczym).

Dlatego wbrew obiegowym opiniom przeziębienia nie można „złapać”. Mimo to zimą infekcje przytrafiają się częściej niż latem (1). Z jakiej przyczyny?

Dlaczego zimą chorujemy częściej?

Lekarze i epidemiolodzy określili kilka kluczowych czynników sprzyjających rozwojowi zimowych infekcji. Są to:

Zamknięcie w domu

Zimą ze względu na niskie temperatury wychodzimy rzadziej i chętniej zamykamy się w pomieszczeniach niewietrzonych lub słabo wietrzonych. W takich warunkach transmisja nawet najmniej licznych wirusów jest dużo skuteczniejsza.

Poza tym zamknięcie w domu oznacza mniej światła słonecznego. Zimą ogólna niższa ekspozycja na światło słoneczne, a w szczególności na promieniowanie UVB (o czym piszemy w artykule poświęconym tematyce witaminy D) prowadzi do obniżenia stężenia witaminy D, która wspomaga prawidłową pracę układu odpornościowego. A mniejsza ilość światła słonecznego i witaminy D oznacza mniejszą wydajność układu odpornościowego (2).

Bardziej suche powietrze

Latem ciepłe, wilgotne powietrze jest tak skondensowane, że obciąża wirusy, przez co opadają na ziemię. Zimą, w suchym powietrzu wirusy są o wiele lżejsze i bardziej lotne, przez co łatwiej jest im dotrzeć do błony śluzowej nosa i całego organizmu.

Mimo to zimno także odgrywa pewną rolę

Choć same w sobie nie wywołują choroby, zimowe chłody mają negatywny wpływ na nasz organizm:

• prowadząc do wazokonstrykcji, zimno nieznacznie spowalnia naszą odpowiedź odpornościową;
• aby ogrzać powietrze, które dostaje się do naszych płuc, ludzki nos produkuje duże ilości śluzu, który następnie wypływa z nosa (słynny katar zimowy), wskutek czego dochodzi do wysuszenia dróg oddechowych. W konsekwencji słabiej chroniona błona śluzowa staje się bardziej podatna na ataki.

Ponadto zimno sprawia, że wirusy zarażają przez dziesiątki godzin. Im niższa temperatura, tym grubsza jest ich warstwa ochronna. Wniosek jest więc taki, że zimno zwiększa ich odporność.

Wspomaganie zdrowa zimą

Istnieje kilka prostych rozwiązań pomagających uniknąć zimowych wirusów i chorób:

• stosowanie powszechnie znanych działań profilaktycznych, takich jak: regularne wietrzenie pomieszczeń, odkasływanie w rękaw, częste mycie rąk, ewentualnie noszenie maseczki w pomieszczeniu itd.;
• ciepłe ubranie (w szczególności okrywanie stóp, rąk i głowy), które pozwoli ograniczyć wazokonstrykcję, która – jak widzieliśmy – w pewnym stopniu osłabia naszą odpowiedź odpornościową. Ponadto zbyt długie przebywanie na zimnie bez odpowiedniej ochrony może także prowadzić do hipotermii (spadku temperatury ciała poniżej 35°C, który może powodować śmierć, ale nie jest zaliczany do chorób zimowych);
• oraz unikać palenia na zimnie, aby nie osłabiać dróg oddechowych oraz nie powodować wysuszenia błony śluzowej czy osłabienia układu odpornościowego.

Nie łudząc się, że uda się całkowicie uniknąć wirusów, możemy starać się zwiększać wytrzymałość i odporność, aby uniknąć zimowego przemęczenia i zwiększyć poziom odporności na zagrożenia zewnętrzne.

W tym celu jedną z najważniejszych rzeczy jest odpowiednia dieta. Zimą częściej skłaniamy się do spożywania pokarmów sycących, bogatych w tłuszcze i cukry, a rzadziej spożywamy surówki. Tymczasem nadmiar pokarmów tłustych i słodkich może utrudniać pracę organizmu, podczas gdy surówki dostarczają mu witamin, w tym przede wszystkim witaminę C niezbędną do skutecznej ochrony organizmu.

Kilka substancji wspomagających odporność

Cynk

Cynk to mikroelement niezbędny do prawidłowej pracy naszego organizmu, który bierze udział w wielu procesach, między innymi zachodzących w mięśniach, kościach, skórze i wątrobie. Ponadto – co najważniejsze – cynk wspomaga prawidłową pracę układu odpornościowego, ponieważ zwiększa aktywność limfocytów B i T (4).

Choć cynk jest dostarczany do organizmu wraz z pożywieniem (ostrygi, wątróbka cielęca lub wołowa, duszone mięso wołowe, jagnięcina, kraby itd.), u niektórych osób może występować w niedoborze. Dzieje się tak ze względu na słabą przyswajalność cynku (w przypadku problemów z trawieniem), lub na dietę ubogą w specyficzne białka zwierzęce.

Warto więc zimą stosować suplement cynku (na przykład w formie pastylek do ssania Advanced Zinc Lozenges).

Jeżówka

Jeżówka to bylina należąca do rodziny astrowatych, spokrewniona między innymi z ostami, mleczami, chabrami i stokrotkami. Ta roślina lecznicza pochodzi z Ameryki Północnej i przez tysiąclecia stosowana była przez rdzennych mieszkańców Ameryki.

Korzeń jeżówki zawiera alkiloamidy i polisacharydy, dzięki czemu stymuluje proces fagocytozy. Tym samym ta roślina lecznicza skutecznie wspomaga pracę układu odpornościowego, a także łagodzi bóle gardła i krtani (3).

Jeżówkę najlepiej stosować wraz z innymi witaminami i minerałami wspomagającymi odporność, takimi jak witamina C czy cynk (wszystkie te substancje są zawarte między innymi w preparacie Immunity Booster).

Żeń-szeń

Stosowany od tysiącleci w medycynie ajurwedycznej żeń-szeń jest azjatycką byliną, której korzeń jest stosowany ze względu na liczne korzystne właściwości. W fitoterapii żeń-szeń określany jest jako roślina adaptogenna.

Wyniki przeprowadzonych niedawno badań wykazały, że najważniejsza zawarta w nim substancja czynna, czyli ginsenozydy należące do saponin, skutecznie wspomagają układ odpornościowy i dodają energii (5).

Żeń-szeń (w szczególności występujący w standaryzowanym na zawartość 30% ginsenozydów preparacie, takim jak Ginseng 30%) jest więcej idealnym suplementem na zimę.

Reishi

Stosowane od tysiącleci w tradycyjnej medycynie chińskiej i japońskiej grzyby reishi cieszą się niezwykłą popularnością, w szczególności, odkąd udało się rozpocząć ich uprawy.

Wyniki najnowszych badań potwierdzają, że dzięki wysokiej zawartości betaglukanów i specjalnych polisacharydów grzyby reishi oraz wiele innych azjatyckich grzybów aktywują niektóre geny odporności (6-7).

Aby móc korzystać z zalet grzybów reishi oraz innych grzybów, warto wybrać preparat synergiczny łączący w sobie kilka organicznych wyciągów z grzybów, takich jak: reishi, shiitake, chaga, kordyceps itd. (na przykład suplement diety Organic MycoComplex).