Czy suplementy diety można stosować po upływie daty ważności?

Data przydatności do spożycia, najlepiej spożyć przed, data minimalnej trwałości – co to takiego?

Na pewno zauważyliście, że na opakowaniach suplementów widnieje data. Ale czy wiecie, co tak naprawdę oznacza?

Zazwyczaj oznacza „najlepiej spożyć przed”, czyli odnosi się do daty minimalnej trwałości. Najlepiej spożyć przed i data minimalnej trwałości wyznaczają okres maksymalnej skuteczności produktu. Przed upływem tej daty produkt zachowuje wszystkie właściwości fizyczne, organoleptyczne i biochemiczne.

Nie jest to więc do końca „data ważności”, czyli przydatności do spożycia odnosząca się do terminu, po którym produkt nie powinien już być spożywany, ponieważ może wpływać szkodliwie na zdrowie.

Suplement diety kilka dni po terminie: nie ma powodu do zmartwień

Upłynęło dopiero kilka dni, tygodni lub ciut więcej od daty wskazanej na opakowaniu kapsułek? Nie warto natychmiast ich wyrzucać, ponieważ – jak wspomnieliśmy – wskazana data niekoniecznie odnosi się do ich wpływu na bezpieczeństwo produktu. W najgorszym wypadku suplement będzie mniej skuteczny, nie będzie jednak szkodliwy dla organizmu. Większość suplementów (z wyjątkiem probiotyków) można stosować nawet 3-6 miesięcy po dacie określonej jako „najlepiej spożyć przed”.

Mimo wszystko należy jednak zachować ostrożność. Tak jak w przypadku produktów spożywczych, przy określaniu przedwczesnego namnażania drobnoustrojów zdaj się na swoje zmysły. Na witaminach pojawiła się pleśń? Z buteleczki wydobywa się podejrzany zapach? Wyrzuć je!

Czynniki wpływające na trwałość suplementów

W zależności od składu i sposobu pakowania suplementy diety wykazują różny poziom stabilności. Do parametrów produktu, które każą ściślej przestrzegać dat określonych przez producenta, należą:

• zawartość kilku substancji czynnych: z czasem niekoniecznie zachowują się tak samo lub mogą szybciej ulegać zmianom wskutek połączenia;
• zawartość substancji pomocniczych;
• postać farmaceutyczna, w przypadku której dużo wrażliwsze okazują się preparaty płynne (1-2);
• rodzaj opakowania oraz to, w jakim stopniu chroni przed czynnikami zewnętrznymi: flakonik wykonany z materiału przezroczystego, szczelność zamknięcia…

Substancje zdecydowanie delikatniejsze niż inne

Z czasem niektóre witaminy ulegają rozkładowi szybciej niż inne i tracą swoje właściwości. Po upływie daty ważności zaleca się więc ich szybką wymianę , aby nadal skutecznie wspomagały pracę organizmu.

Witamina C (występująca w preparacie Triple C, który stanowi rewelacyjne, synergiczne trio kwasu askorbinowego, askorbinianu wapnia i palmitynianu askorbinowego) oraz witamina B1, zwana tiaminą, (główny składnik preparatu Benfotiamine, który stanowi źródło wysoce biodostępnej tiaminy) należą do substancji ulegających stopniowemu rozkładowi: wskutek codziennego otwierania opakowania lub butelki substancje ulegają stopniowemu rozkładowi w kontakcie z wilgocią. Dlatego warto przechowywać je w miejscu suchym i chłodnym! (3)

Kolejną delikatną substancją jest witamina K (najważniejszy składnik preparatu Complete K, opartego na wynikach najnowszych badań preparatu kompleksowego, który łączy w sobie 3 najlepsze formy witaminy K).

Jak wspomnieliśmy wyżej, należy uważać szczególnie na suplementy mikrobiotyczne (zawarte w preparatach takich jak Colon Friendly, Lactobacillus reuteri czy Derma Relief, które stanowią istotne wsparcie dla mikroflory jelit), ponieważ zawierają żywe mikroorganizmy: nawet jeśli są prawidłowo przechowywane w miejscu chłodnym, po upływie daty wskazanej na opakowaniu należy szybko się ich pozbyć (4).

Kobiety w ciąży muszą przestrzegać daty ważności!

W ciąży nie ma miejsca na przypadki! Jeśli lekarz zaleci ciężarnej stosowanie suplementu diety, zalecenie to nigdy nie jest nadmierne. Jego celem jest odpowiadać na podstawowe potrzeby kobiety i płodu (5).

Do zalecanych w tym czasie suplementów należy kwas foliowy (witamina B9), który wspomaga wzrost tkanek matczynych w okresie ciąży (6). W Polsce zaleca się regularną suplementację kwasem foliowym przed planowaną ciążą oraz w przez cały czas jej trwania. W tym przypadku obniżona skuteczność jest więc nieakceptowalna, dlatego po upływie daty wyrzucamy!

Przeterminowane suplementy diety: co z nimi robić?

Jeśli planujesz oddać je do apteki, pamiętaj, że suplementy diety to nie leki: nie są więc przyjmowane w aptece, podobnie zresztą jak parafarmaceutyki.

Można więc śmiało wyrzucić je do kosza… oczywiście, pamiętając o zasadach segregowania odpadów. Suplementy należy wyrzucać wraz z odpadami zmieszanymi (czarny kosz), a plastikowe i kartonowe opakowania umieszczać w pojemniku na tworzywa do ponownego przetworzenia (żółty kosz).

Nie należy ponadto wylewać suplementów w płynie bezpośrednio do kanalizacji, aby chronić zasoby wody pitnej. Przeterminowane witaminy, minerały itp. należy wyrzucać zgodnie z zaleceniami Agencji Ochrony Środowiska :

• przelać do jednorazowego woreczka i wymieszać z substancją niespożywczą, aby zapobiec przypadkowemu spożyciu przez zwierzęta lub dzieci (mogą to być żwirek do kuwety, fusy z kawy itp.);
• zamknąć szczelnie woreczek;
• wyrzucić do kosza.

Podsumowanie: wyrzucać czy nie wyrzucać?

Choć większość suplementów można bez jakiegokolwiek ryzyka spożywać po upływie „daty ważności”, z pewnością nie wykazują one maksymalnego działania. Jeśli decydujesz się na suplementację, z pewnością celem jest czerpanie z niej korzyści. Dlatego zdecydowanie zaleca się regularne sprawdzanie dat na opakowaniach suplementów i zastępowanie starszych preparatów nowymi. Wiosenne porządki należy zaprowadzać także wśród suplementów!